De Hortus Botanicus Lovaniensis, beter bekend als de Kruidtuin, is een botanische tuin, gelegen aan de Kapucijnenvoer in Leuven.
Een eerste botanische tuin werd op initiatief van rector Rega vanaf 1738 aangelegd op een terrein tussen de Dijle en de Voer. Van deze oorspronkelijke locatie in de Minderbroedersstraat rest thans nog nog de classicistische toegangspoort uit 1771, ontworpen door Laurent-Benoit Dewez.
Na de oprichting van de Rijksuniversiteit Leuven werd de te klein geworden tuin verplaatst naar de overkant van de Kapucijnenvoer. De tuin werd aangelegd door de tuinarchitect Guillaume Rosseels, onder het wetenschappelijke toezicht van de Duitse botanicus Franz Josef Adelmann. Hofarchitect Charles Vander Straeten ontwierp het toegangsgebouw en de orangerie. Bij de opheffing van de Rijksuniversiteit in 1835 werd de tuin overgedragen aan het stadsbestuur van Leuven.
Vandaag de dag bevindt zich op een oppervlakte van ca. 2,2 ha een uitgebreide verzameling bomen, heesters en struiken. Naast de verzameling kruidachtige planten, kruiden, water- en kuipplanten, stelt een serrecomplex (450 m²) een verscheidenheid van tropische en subtropische soorten tentoon.
Geregeld vinden er tentoonstellingen plaats in de orangerie, in het poortgebouw en in openlucht. De botanische tuin, die in het centrum van de universiteitsstad Leuven ligt, is op didactisch, economisch, wetenschappelijk en recreatief vlak zeer belangrijk.
Bij Koninklijk Besluit werd de orangerie in 1976 als monument en de hele kruidtuin als landschap gerangschikt. De botanische tuin is aangesloten bij Botanic Gardens Conservation International, een non-profit organisatie die botanische tuinen samen wil brengen in een wereldwijd samenwerkend netwerk om te komen tot het behoud van de biodiversiteit van planten.